Hiệu suất mô-đun là một trong những yếu tố quan trọng nhất khi lựa chọn tấm pin mặt trời. Nó cho biết tấm pin có thể chuyển đổi bao nhiêu phần trăm ánh sáng mặt trời thành điện năng sử dụng. Hiểu rõ về hiệu suất mô-đun giúp người dùng lựa chọn thiết bị phù hợp, tối ưu sản lượng điện, tiết kiệm chi phí và đảm bảo hiệu quả đầu tư lâu dài cho hệ thống điện mặt trời.
1. Hiệu suất mô-đun là gì?
Hiệu suất mô-đun (Module Efficiency) là chỉ số thể hiện khả năng chuyển đổi ánh sáng mặt trời thành điện năng của một tấm pin mặt trời.
Hiểu đơn giản: khi ánh nắng chiếu lên bề mặt tấm pin, chỉ một phần năng lượng được chuyển thành điện, phần còn lại thất thoát dưới dạng nhiệt hoặc phản xạ.
Hiệu suất mô-đun càng cao, tấm pin càng tạo ra nhiều điện năng trên cùng một diện tích.
Ví dụ:
-
Tấm pin có hiệu suất 21% nghĩa là 21% năng lượng ánh sáng mặt trời được chuyển thành điện năng sử dụng.
-
Hai tấm pin có cùng công suất 500Wp nhưng tấm có hiệu suất cao hơn sẽ nhỏ gọn hơn, chiếm ít diện tích hơn, giúp tiết kiệm không gian lắp đặt.
2. Công thức tính hiệu suất mô-đun
Hiệu suất mô-đun cho biết tỉ lệ chuyển đổi ánh sáng mặt trời thành điện năng trên mỗi mét vuông bề mặt tấm pin.
Công thức chuẩn (tại điều kiện STC) như sau:
Ví dụ tính nhanh
Giả sử mô-đun có công suất 660 Wp, kích thước tương ứng diện tích 2,38 m².
Nghĩa là 27,7% năng lượng bức xạ chiếu lên bề mặt mô-đun được chuyển thành điện năng hữu ích.
Lưu ý khi áp dụng công thức:
- STC: Bức xạ 1000 W/m², nhiệt độ cell 25 °C, quang phổ AM1.5G.
- Diện tích phải quy đổi về mét (m), không dùng mm hoặc cm khi nhân.
- Kích thước khung khác nhau sẽ làm thay đổi diện tích → thay đổi hiệu suất tính toán.
- Hiệu suất thực tế ngoài trời (NOCT) sẽ thấp hơn do nhiệt độ cell tăng và tổn hao hệ thống.
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất mô-đun
4. Ý nghĩa của hiệu suất mô-đun trong hệ thống điện mặt trời
1. Tối đa hóa sản lượng điện
Tấm pin có hiệu suất cao sẽ tạo ra nhiều điện năng hơn trên cùng một diện tích mái.
Ví dụ: Hai tấm pin cùng kích thước nhưng tấm có hiệu suất 23% sẽ cho ra công suất lớn hơn tấm 20%. Nhờ đó, hệ thống điện mặt trời có thể tạo ra nhiều điện hơn mỗi ngày và mang lại lợi ích kinh tế lâu dài.
2. Tiết kiệm diện tích lắp đặt
Với những công trình có diện tích mái hạn chế như nhà phố hoặc nhà xưởng nhỏ, việc chọn tấm pin hiệu suất cao giúp giảm số lượng mô-đun cần lắp đặt, từ đó tiết kiệm không gian và giảm chi phí cho khung, dây dẫn, inverter.
3. Rút ngắn thời gian hoàn vốn
Hiệu suất cao đồng nghĩa với sản lượng điện lớn hơn, giúp người dùng tiết kiệm tiền điện hàng tháng và thu hồi vốn nhanh hơn. Đây là yếu tố quan trọng trong các dự án đầu tư năng lượng mặt trời cho doanh nghiệp và hộ gia đình.
4. Cải thiện tính thẩm mỹ của hệ thống
Các tấm pin hiệu suất cao thường có thiết kế nhỏ gọn, viền mỏng và bề mặt đen đồng nhất, giúp hệ thống nhìn gọn gàng và sang trọng hơn, đặc biệt phù hợp cho nhà dân, biệt thự hoặc tòa nhà văn phòng.
5. Đảm bảo hiệu quả lâu dài
Mô-đun hiệu suất cao thường sử dụng công nghệ tiên tiến như N-Type, HJT, IBC, giúp giảm suy hao công suất và duy trì sản lượng ổn định trong suốt 25–30 năm vận hành. Nhờ đó, hệ thống hoạt động bền bỉ và mang lại lợi nhuận lâu dài.
6. Hỗ trợ kỹ sư tối ưu thiết kế hệ thống
Với cùng công suất mục tiêu, tấm pin hiệu suất cao giúp kỹ sư dễ dàng bố trí chuỗi (string) và inverter trong không gian giới hạn. Điều này đặc biệt hữu ích cho các dự án có mái nhỏ hoặc yêu cầu giới hạn tải trọng.
Tóm lại: Hiệu suất mô-đun không chỉ là con số kỹ thuật, mà còn là thước đo tổng thể cho hiệu quả kinh tế và độ bền của hệ thống điện mặt trời. Lựa chọn mô-đun hiệu suất cao giúp tối đa sản lượng, giảm chi phí vận hành, rút ngắn hoàn vốn và đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định, bền vững trong nhiều năm.
5. Câu hỏi thường gặp về hiệu suất mô-đun
1. Hiệu suất mô-đun bao nhiêu là tốt?
Hiện nay, tấm pin có hiệu suất từ 21% trở lên được xem là tốt. Các dòng pin N-Type TOPCon thường đạt 22–23,5%, trong khi công nghệ HJT hoặc IBC (AIKO, SunPower) có thể vượt 25%.
2. Hiệu suất mô-đun và công suất tấm pin có giống nhau không?
Không giống nhau. Công suất cho biết lượng điện tấm pin tạo ra trong điều kiện tiêu chuẩn (Watt-peak), còn hiệu suất là tỷ lệ phần trăm chuyển đổi ánh sáng thành điện năng. Hai tấm pin có cùng công suất nhưng khác kích thước sẽ có hiệu suất khác nhau.
3. Hiệu suất mô-đun có giảm theo thời gian không?
Có. Tất cả tấm pin đều suy giảm công suất theo thời gian, trung bình 0,3–0,5% mỗi năm. Tuy nhiên, các công nghệ mới như N-Type hoặc HJT có tốc độ suy hao thấp hơn và giữ hiệu suất ổn định lâu dài.
4. Thời tiết nóng có làm giảm hiệu suất không?
Có. Khi nhiệt độ cell tăng trên 25°C, hiệu suất sẽ giảm do tổn hao điện áp. Ví dụ, ở 40°C, hiệu suất có thể giảm 3–5% so với thông số tiêu chuẩn. Vì vậy, nên chọn pin có hệ số nhiệt thấp và thiết kế mái thông thoáng.
5. Làm thế nào để duy trì hiệu suất mô-đun ổn định lâu dài?
Để đảm bảo hiệu suất ổn định, cần:
- Vệ sinh tấm pin định kỳ, tránh bụi bẩn và bóng che.
- Kiểm tra đầu nối, dây dẫn và inverter mỗi 6–12 tháng.
- Chọn tấm pin hiệu suất cao, có bảo hành dài hạn và uy tín.
- Lắp đặt đúng kỹ thuật, đảm bảo thoáng khí và hướng nắng tối ưu.
6. Có nên chọn tấm pin hiệu suất cao dù giá đắt hơn?
Có, nếu bạn muốn tối ưu sản lượng và tiết kiệm diện tích. Tấm pin hiệu suất cao giúp tạo ra nhiều điện hơn trong thời gian dài, từ đó rút ngắn thời gian hoàn vốn và giảm chi phí điện về lâu dài.7. Các dòng pin nào hiện nay có hiệu suất cao nhất?
Hiện tại, các dòng pin N-Type TOPCon, HJT và IBC đang dẫn đầu về hiệu suất. Một số thương hiệu nổi bật gồm AIKO Solar, SunPower (Maxeon), LONGi, Jinko và Panasonic, với hiệu suất đạt 23–26%.
8. Làm sao để kiểm tra hiệu suất mô-đun thực tế?
Có thể kiểm tra qua ứng dụng giám sát inverter (như Huawei FusionSolar, SigenCloud, SolisCloud, v.v). So sánh sản lượng điện thực tế với giá trị lý thuyết để đánh giá hiệu suất mô-đun và hiệu quả toàn hệ thống.
💡 Mẹo nhỏ: Hãy bảo trì định kỳ và theo dõi sản lượng qua app để duy trì hiệu suất mô-đun luôn ở mức cao nhất.
